بررسی رابطه تشنگی و بروز دلیریوم در بیماران بستری در بخشهای مراقبت ویژه بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کردستان 1399

فاطمه بهرام نژاد^*، نسبیه بارانی، فرشاد شریفی، خاطره سیلانی

مقدمه و هدف : دلیریوم با شروع ناگهانی و نوسانی اختلال در هوشیاری و تفکر سازمان­نیافته مشخص می­شود. این اختلال چند عاملی بوده و در این میان تشنگی و دهیدراتاسیون از استرسورهای بخش مراقبت ویژه هستند، که مطالعات اندکی در زمینه تشنگی و دلیریوم انجام شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه تشنگی و میزان بروز دلیریوم در بیماران بستری در بخش­ های مراقبت ویژه بیمارستان­های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کردستان در سال 1399 انجام شد.

روش کار: پژوهش حاضر از نوع هم­گروهی آینده نگر در سال 1399 بود. نمونه­های پژوهش، 118 نفر از بیماران بستری در بخش­های مراقبت ویژه بیمارستان­های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کردستان بودند که بر طبق معیارهای ورود به صورت در دسترس وارد مطالعه شدند. ابزارهای مطالعه شامل ابزار مقیاس بصری آنالوگ تشنگی، تعیین بی­قراری_خواب آلودگی ریچموند، ابزار بررسی و شناخت گیجی در بخش مراقبت ویژه و همچنین پرسشنامه خود ساخته جهت جمع­آوری اطلاعات دموگرافیک بود. داده­ها با کمک نرم افزار STATA نسخه 12 تجزیه و تحلیل شدند. عوامل موثر بر دلیریوم با استفاده از رگرسیون­­های لجستیک، پواسن و کاکس آنالیز شدند و اندازه اثر با نسبت شانس و  Hazard Ratioگزارش شد. مقادیر 05/0>P از نظر آماری معنی­دار تلقی شد.

یافته­ ها: نتایج نشان داد، شدت تشنگی با بروز دلیریوم ارتباط معنی­داری داشت و با افزایش هر واحد امتیاز در شدت تشنگی متوسط و شدید، خطر نسبی بروز دلیریوم به ترتیب 31/4 و 11/14 برابر افزایش یافت. همچنین افزایش سن در گروه سنی 50 تا 60 سال، شانس بروز دلیریوم را 45/10 برابر بیشتر کرد. بستری به علت سکته مغزی ایسکمیک شانس بروز دلیریوم را 92/14 برابر و سکته هموراژیک این شانس را 55/12 برابر افزایش داد. وضعیت تاهل شانس بروز دلیریوم را افزایش داد. تحصیلات بالاتر نیز با کاهش بروز دلیریوم مرتبط بود. همچنین مدت زمان بستری، افزایش دمای بدن و فشارخون با بروز دلیریوم (05/0 > P)، ارتباط معنادار داشتند. افزایش هر واحد سدیم و اسمولاریتی پلاسما، خطر بروز دلیریوم را به ترتیب 30% و 5 برابر افزایش داد. دهیدراتاسیون، این خطر را بیش از 10 برابر، بیشتر کرد.

 نتیجه گیری: با توجه به عدم وجود درمان مشخص برای دلیریوم و لزوم توجه به پیشگیری از آن، پرستاران بخش مراقبت­های ویژه، باید در بیماران مسن­تر، دچار تب، بستری با تشخیص سکته مغزی و بستری طولانی مدت در ICU و مبتلا به فشارخون با فواصل کوتاه­تر و دقت بیشتر، تشنگی ارزیابی و تسکین دهند. نشانگرهای دهیدراتاسیون نیز، مانند: نسبت BUN به کراتینین، هایپرناترمی و هایپراسمولاریتی را به طور مداوم بررسی و اصلاح کنند.

کلمات کلیدی: دلیریوم، تشنگی، دهیدراتاسیون، بخش مراقبت­های ویژه