بررسی ویژگی های روانسنجی نسخه ایرانی ابزار ارتقاء سلامت نوجوانان

نویسندگان: نعیمه سارخانی^*، شهزاد پاشایی پور، رضا نگارنده، محمد احسان حشمتیان

زمینه و هدف: ارزیابی ارتقای سلامت نوجوانان جهت شناسایی نیازهای مربوط به سبک زندگی و ارزیابی نتیجه مداخلات ارتقای سلامت ضروری است. دستیابی به این مهم مستلزم بکارگیری ابزارهای معتبر در این زمینه می باشد. این مطالعه با هدف تعیین ویژگی های روانسنجی نسخه فارسی ابزار ارتقاء سلامت نوجوانان انجام شد.

مواد و روشها: مطالعه حاضر یک پژوهش روش شناسی و اعتبارسنجی است. تعداد 327 نوجوان پسر و دختر در جنوب شهر تهران به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب و وارد مطالعه شدند. ابتدا نسخه اصلی ابزار ارتقاء سلامت نوجوانان با استفاده از روش Backward-Forward از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه گردید. ویژگیهای روانسنجی ابزار شامل روایی صوری، محتوا، سازه (تحلیل عاملی اکتشافی) و پایایی بـه دو روش همسـانی درونـی و ثبات ارزیابی شد. داده ها در نرم افزارSPSSنسخه 24 تحلیل شد.

یافته ها: نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوای ابزار ( CVRوCVI ) به ترتیب 0/93 و 0/94 به دست آمد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی حاکی از وجود 6 عامل با پوشش 52/30 درصد از واریانس بود. ترتیب بار عاملی گویه ها عیناً با آن چیزی که در روانسنجی نسخه انگلیسی زبان بدست آمده بود، مطابقت نداشت. عامل ها با عنوان های ارجمندی زندگی، مدیریت استرس، تغذیه، مسئولیت پذیری سلامتی، ورزش و سلامت روان نام گذاری شدند. همسانی درونی ابزار با شاخص آلفای کرونباخ 0/78 و مقدار ICC محاسبه شده برای آزمون مجدد ابزار با فاصله دو هفته برای کل ابزار 0/83 بود که که با استفاده از روش two-way mixed consistency  محاسبه شد و ثبات ابزار را تایید کرد.

نتیجه گیری:  نسخه فارسی ابزار ارتقای سلامت نوجوانان دارای مشخصه های روانسنجی قابل قبولی در جمعیت نوجوانان ایرانی می باشد. میتوان از آن به عنوان ابزاری روا و پایا برای سنجش ارتقای سلامت نوجوانان بهره برد.

کلید واژه ها: روانسنجی، ارتقاء سلامت، نوجوان