بررسی روان سنجی نسخه فارسی مقیاس کوتاه بالینی برای اندازه گیری تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی (MAT)

نویسندگان: محمد اقبالی، عباس عبادی، رضا نگارنده

چکیده

مقدمه: تهوع و استفراغ یکی از شایع ترین عوارض ناشی از شیمی درمانی می باشد. انجمن چندملیتی مراقبت های حمایتی در سرطان به تازگی ابزاری را برای ارزیابی تهوع و استفراغ بعد از درمان سرطان توسعه داده اند. لذا هدف از این مطالعه ترجمه و تعیین ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی پرسشنامه MAT می باشد.

روش: نسخه اصلی پرسشنامه مقیاس کوتاه بالینی برای اندازه گیری تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی(MAT) بر اساس پروتکل سازمان جهانی بهداشت در خصوص فرایند ترجمه و  تطابق ابزارها به نسخه فارسی ترجمه شد. سپس روایی و پایایی پرسشنامه شامل روایی کیفی صوری،محتوا، تحلیل عاملی، مقایسه گروه های شناخته شده و روایی ملاکی (سنجش همبستگی بین پرسشنامه رودز و نسخه فارسی پرسشنامه MAT) بر روی 300 نفر انجام گرفت.

یافته ها: نتایج نشان داد که نیمی از بیماران سن کمتر از 55 سال داشته و 65 درصد آن ها تحصیلات دانشگاهی داشته اند. اکثر بیماران متاهل و شاغل بودند. شایع ترین نوع سرطان ها عبارتند بودند از پستان، گوارشی و تخمدان و اکثر بیماران در مرحله 2 بیماری بودند. نتایج نشان داد که میزان همبستگی بین پرسشنامه رودز و نسخه فارسی پرسشنامه MAT در فاز حاد برای تهوع 0/912 و استفراغ 0/9 بود. همچنین این میزان برای فاز تاخیری تهوع 0/809 و استفراغ 0/856 بود. ضریب آلفای کرونباخ  برای کل مقیاس پرسشنامه MAT، 0/88 محاسبه شد.

نتیجه گیری: نتایج یافته ها نشان داد که نسخه فارسی پرسشنامه MAT ، از روایی و پایایی بالایی جهت اندازه گیری تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی برخوردار بوده و میتوان از این پرسشنامه جهت اندازه گیری دقیق و آسان تهوع و استفراغ استفاده نمود.

کلمات کلیدی: روان سنجی، تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی، پرسشنامه MAT