بررسی تاثیر آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده بر انجام غربالگری سرطان پروستات در مردان میانسال

نویسندگان: حسام رضائی، رضا نگارنده، انوشیروان کاظم نژاد، شهزاد پاشائی پور

چکیده

مقدمه و هدف:سرطان پروستات از شایع­ترین سرطان­ها در مردان است و با افزایش سن، ابتلا و مرگ و میر ناشی از آن افزایش می­یابد. غربالگری مناسب و آموزش و افزایش آگاهی مردان به منظور تصمیم­گیری درست یکی از راه ­های تشخیص صحیح و به موقع، پیشگیری از پیشرفت سرطان و کاهش مرگ­ و ­میر خواهد بود. بنابراین این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتني بر تئوري رفتار برنامه ريزي شده بر انجام غربالگری سرطان پروستات در مردان میانسال انجام شده است.

روش کار: این پژوهش کارآزمایی بالینی تصادفی شده می­ باشد. 68 مرد میانسال به صورت هدفمند و براساس معیارهای ورود به مطالعه انتخاب و بصورت تصادفی بلوکی در گروه ­های کنترل و مداخله قرار گرفتند. ابزار پژوهش سه پرسشنامه محقق ساخته شامل اطلاعات دموگرافیک، آگاهی و سازه ­های تئوری رفتار برنامه­ ریزی شده بود. پرسشنامه­ ها بصورت خودگزارش دهی در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون (8 هفته پس از مداخله) توسط شرکت­ کنندگان تکمیل گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ­ها از شاخص ­های آمار توصیفی مثل توزیع فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار، میانه و دامنه میان چارکی و آمار استنباطی از جمله آزمون­ های آماری کای دو، تی مستقل، من ویتنی، تی زوجی، ویلکاکسون و فیشر استفاده شد. کلیه محاسبات آماری به کمک نرم­ افزار SPSS 16 انجام گردید.

یافته ­ها: پیش از مداخله، میانگین و میانه نمرات مربوط به آگاهی و سازه­ های تئوری رفتار برنامه­ ریزی شده در دو گروه اختلاف معنی ­داری را نشان نداد (0/05p>)  و دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک و امتیازات مربوط به آگاهی و سازه­ های تئوری رفتار برنامه ­ریزی شده با هم همگن هستند. در حالی که پس از مداخله این اختلاف معنی دار گردید (0/05>p). در گروه آزمون، پس از مداخله میانه و میانگین نمرات آگاهی، نگرش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری، قصد رفتار افزایش معنی­ دار (0/05>p) داشت و میزان انجام غربالگری در گروه کنترل بطور قابل توجهی کمتر از گروه آزمون بود و انجام غربالگری در گروه آزمون افزایش معنی­ داری داشت (0/05>p).

نتیجه­گیری: براساس نتایج برنامه آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه­ ریزی شده بر ارتقای غربالگری سرطان پروستات و انجام آزمون­ ها در مردان تاثیر دارد. آموزش دهندگان، سیاستگزاران و برنامه­ریزان بهداشتی می توانند از این روش جهت آموزشروش­های صحیح غربالگری و متعاقبا تشخیص زودرس سرطان پروستات در مردان استفاده کنند.

کلمات کلیدی: تئوری رفتار برنامه­ ریزی شده، غربالگری، سرطان پروستات، مردان میانسال