بررسی قصور پزشکی مرتبط با موارد زنان و زایمان و مامائی ارجاع شده به کمیسیون پزشکی قانونی کل کشور طی سالهای 90-91

نویسندگان: زیبا تقی زاده، مریم پوربختیار، مسعود قادی پاشا، کامران سلطانی

چکیده

مقدمه: متخصصین زنان و زایمان و ماماها شایع ترین گروه علوم پزشکی اند که علیه آن ها دعاوی قصور پزشکی مطرح است و مقدار قابل توجهی از این قصور پزشکی مربوط به مسائل قابل اجتناب بوده و بیش از 95 درصد آن قابل پیشگیری است. بنابراین  با  بررسی میزان قصور پزشکی در میان کادر درمان، می توان نقاط قوت و ضعف شان را مشخص و با برنامه ریزی و انجام اقدامات ضروری از شیوع این شکایات کاست و گامی در جهت حفظ امنیت شغلی کادر درمان پزشکی و سلامت زنان باردار و نوزادان برداشت.

روش‌کار: این مطالعه به روش مقطعی و توصیفی-تحلیلی و گذشته نگر در کل کشور صورت گرفت. 7616 خلاصه پرونده های شکایت قصور پزشکی مطروحه در رشته زنان و زایمان و مامایی ارجاعی از کلیه 31 استان کشور به کمیسیون عالی پزشکی قانونی کل کشور، در دو بازه زمانی(1390-1391)  مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع آوری اطلاعات موجود در خلاصه پرونده های قصور پزشکی از چک لیست محقق ساخته در جهت اهداف تحقیق و با تایید تعدادی از کارشناسان سازمان پزشکی قانونی، متخصصین زنان، دکتری بهداشت باروری و گروه مامایی، جهت جمع آوری و ثبت اطلاعات استفاده شد. پرسشنامه دارای 2 قسمت، اطلاعات مربوط به علت شکایت و اطلاعات مربوط به نتیجه رای صادره از طرف کمیسیون بود. سپس داده‌های مطالعه جمع‌آوری و با نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: نتایج این مطالعه نشان داد در مجموع از 16227پرونده(سال 1390) و 18205پرونده (سال 1391)،  طی این دو سال، 34432 پرونده­ی شکایت قصور پزشکی به سازمان پزشکی قانونی کل کشور  ارجاع شده بود. از این تعداد، 7616 پرونده مرتبط با قصور پزشکی بوده که 3377 پرونده آن در سال 1390 و 4239 آن نیز در سال 1391 مطرح شده بودند. از 1165 پرونده شکایات قصور پزشکی مرتبط با رشته زنان و مامایی بیشترین موضوعات در سال1390(50/45%) مرتبط با بارداری و زایمان و در سال 1391(54%)، غیر مرتبط با بارداری و زایمان (بیماریهای زنان، موارد ضرب و جرح و تصادف، درخواست مجوز سقط قانونی، معاینات هایمن) بودند. بیشترین علل شکایات قصور پزشکی مرتبط با مرتبط با بارداری و زایمان به ترتیب مربوط نوزادان به علت نقص عضو (30/12%) و مرگ (23/38%) و سپس مربوط به مادر باردار به علت نقص عضو(23/19%) و مرگ(15/2%) و درنهایت مربوط به مرگ جنین (4/94%) بود. نتیجه نهائی کمیسیون پزشکی از میان پرونده شکایات قصور پزشکی مرتبط با رشته زنان و مامایی، در 14 مورد عدم اظهار نظر، 5 مورد نیازمند تحقیقات قضائی، 14 مورد تخلف نظام پزشکی و در نهایت در 163 مورد نیز قصور پزشکی به اثبات رسیده بود. بیشترین عامل قصور پزشکی در کادر درمان را متخصصین زنان و زایمان و در رتبه بعدی ماماها و پرستاران به خود اختصاص داده بودند. بیشترین نوع قصور پزشکی نیز، در مرگ مادر، نوزاد و جنین از نوع بی مبالاتی و در نقص عضو مادر و نوزاد از نوع بی احتیاطی بود.

نتیجه‌گیری: با توجه به روند رو به افزایش قصور پزشکی در حیطه زنان و زایمان و مامائی و افزایش شکایات و نارضایتی مردم از اقدامات متخصصین زنان و زایمان و ماماها، جهت افزایش امنیت بیمار و در همان راستا، افزایش امنیت شغلی این گروه علوم پزشکی، شناسائی موارد پرخطر در بارداری، زایمان و پس از زایمان و افزایش مهارت های بالینی و عملی برخورد با آنان ضرورت دارد.

کلمات کلیدی: قصور پزشکی، پزشکی قانونی، زنان و زایمان، بارداری، نقص عضو