عوامل موثر برگرایش به مصرف قلیان از دیدگاه نوجوانان: تحلیل محتوای کیفی

نویسندگان: شهزاد پاشایی پور، رضا نگارنده، نسرین نیک پیما، زهرا امراله مجدآبادی

چکیده

مقدمه و هدف: مصرف قلیان در بین نوجوانان یک معضل سلامتی محسوب می شود که در حال حاضر شیوع بالایی دارد. هدف از مطالعه حاضر تبیین دیدگاه های نوجوانان در ارتباط با علل گرایش به مصرف قلیان است که مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده انجام شده است.

مواد رو روش ها: نوع پژوهش حاضر از نوع پژوهش کیفی هدایت شده می باشد که مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده انجام شده است. مشارکت کنندگان در پژوهش 14 نوجوان شهر تهران بودند که بصورت هدفمند انتخاب شدند و به تبیین دیدگاه های آنها پرداخته شد. روش گردآوری اطلاعات مصاحبه های نیمه ساختاریافته مبتنی بر تئوری مذکور بود. تعداد 423 کد اولیه در 32 زیرطبقه و 10 طبقه قرار گرفتند. طبقات در دورن مایه های از پیش تعیین شده تئوری (نگرش، هنجارهای انتزاعی، کنترل رفتاری و قصد رفتاری) قرار گرفتند.

یافته ها: یافته ها نشان داد که نگرش نسبت به کشیدن قلیان شامل طبقات جایگزینی برای سیگار، لذت بخش بودن قلیان، دسترسی آسان و پر کردن اوقات فراغت بود. هنجارهای انتزاعی شامل طبقات خانواده، دوستان و جامعه بود. در درون مایه کنترل رفتاری نیز طبقات عوامل فردی و اجتماعی قرار گرفتند. قصد رفتاری که علل گرایش به کشیدن قلیان را نشان می داد شامل طبقات آگاهی کم نسبت به قلیان، نگرشها و باورها نسبت به قلیان، هنجارهای انتزاعی موجود و عدم کنترل رفتاری بود.

نتیجه گیری: یافته های نشان داد که سیاست گذاری و برنامه ریزی در جهت ارتقاء آگاهی، نگرش و عملکرد نوجوانان نسبت به مصرف قلیان بسیار حیاتی و ضروری است. در این راستا مداخلات نظریه محور با توجه به یافته های پژوهش می تواند کمک کننده باشد.

کلمات کلیدی: قلیان، نوجوانلان، تئوری رفتار برنامه ریزی