بررسی تاثیر برنامه آنلاین آموزشی حمایتی بر تاب آوری و سوء رفتار خانواده با مبتلایان به دمانس

لیلا صیادی^*، مژگان افشاری، ناهید دهقان نیری

زمینه: دمانس یکی از بیماری­های شایع قرن حاضر می­باشد که یکی از دلایل آن افزایش سن جمعیت است. اختلالات شناختی، ذهنی و رفتاری ناشی از این بیماری منجر به وابستگی بیماران به مراقبین می­شود که در اکثر موارد این مراقبین اعضای خانواده مبتلایان می­باشند. ماهیت پیشرونده بیماری و نیاز به مراقبت­ همه جانبه از این بیماران، مراقبین را در معرض دیسترس ­های روانی و حتی سوءرفتار با مبتلایان قرار می­دهد. افزایش تاب آوری اعضای خانواده از جمله مواردی است که می­تواند اثرات دیسترس­های روانی و به دنبال آن سوءرفتار با مبتلایان را کاهش دهد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر برنامه آنلاین آموزشی حمایتی بر تاب آوری و سوء رفتار خانواده با مبتلایان به دمانس انجام گردید.

روش: این مطالعه یک  کارآزمایی کنترل شده تصادفی بود که از اردیبهشت 1400 لغایت تیرماه 1401 انجام گرفت. اعضای خانوده 74 نفر از مبتلایان به دمانس که در انجمن آلزایمر پرونده داشتند به صورت بلوک بندی تصادفی چهارتایی وارد مطالعه شدند. این افراد در صورتی وارد مطالعه می­شدند که از اعضای خانواده مبتلایان بوده و  سن بالاتر از 18 سال و کمتر از 70 سال داشتند . همچنین باید حداقل یکسال مراقبت از بیمار مبتلا به دمانس نوع خفیف تا متوسط را عهده دار بودند و به اینترنت دسترسی داشته و توانایی استفاده از تلفن هوشمند و شبکه ­های مجازی را داشتند. انصراف مشارکت کنندگان از ادامه مطالعه و فوت مبتلایان به آلزایمر از جمله معیارهای خروج از مطالعه بودند. داده ­ها با استفاده از فرم اطلاعات دموگرافیک بیمار و عضو خانواده، و پرسشنامه کوتاه شده تاب آوری خانواده والش و پرسشنامه غربالگری سوءرفتار مراقبین  قبل و بعد از مداخله جمع آوری شد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss16 و در سطح معنی داری 0.05 تجزیه و تحلیل شد.

یافته ­ها: یافته­ها نشان داد که اختلاف آماری معنی­داری بین دو گروه کنترل و مداخله در خصوص مقادیر پایه، تاب آوری(966/0P=) و سوءرفتار(584/0P=) وجود نداشت. بعد از مداخله نیز بین دو گروه اختلاف آماری معنی داری در خصوص تاب آوری (343/0P=) و نیز سوءرفتار (938/0P=) وجود نداشت.  مقایسه درون گروهی نشان داد که اختلاف آماری معنی داری در گروه مداخله  (430/0P=) و کنترل (082/0P=) درخصوص تاب آوری مشاهده نشد. در حالیکه در گروه مداخله اختلاف آماری معنی­داری قبل و بعد از مطالعه  در خصوص سوء رفتار وجود داشت (022/0P=) اما این اختلاف در گروه کنترل معنی­دار نبود (130/0P=).

بحث و نتیجه گیری: برنامه آنلاین آموزشی حمایتی نتوانست تاثیر معنی داری بر تاب آوری و سوءرفتار اعضای خانواده با مبتلایان به دمانس داشته باشد. اتخاذ راهکارهای دیگر جهت ارتقای تاب آوری و کاهش سوءرفتار با این مبتلایان ضروری می ­باشد.

کلمات  کلیدی: دمانس، تاب آوری، سوءرفتار، اعضای خانواده، آموزش آنلاین