بررسي استرس درک شده و سازگاري مذهبي در زنان مراقب عضو خانواده سالمند مبتلا به دمانس

نویسندگان: فریده باستانی، الهه رمضان زاده تبریز، لیلا جانانی، الهام قاسمی

چکيده

زمينه و هدف: مراقبت از بيماران مبتلا به دمانس بسيار پیچیده بوده و در مراقبان خانوادگي، به عنوان عامل مرتبط با پيامدهاي منفي ناشي از استرس معرفي شده است. اينکه تا چه حد موقعيتهاي تنش زايي که يک مراقب در طول ارائه مراقبت مستمر با آن مواجه است مي تواند بر سلامت روان مراقب تاثيرگذار باشد، بستگي به منابع شخصي فرد از جمله نحوه مکانیزم سازگاری با استرس دارد و سازگاري مذهبي به عنوان يکي از جنبه هاي مهم حمايتي در اين مراقبان مطرح گرديده است. اين مطالعه با هدف تعيين وضعيت استرس درک شده، سازگاري مذهبي و ارتباط آنها در زنان مراقب سالمندان مبتلا به دمانس انجام شد.

روش بررسی: اين پژوهش مطالعه‌اي مقطعي است که در آن 100 نفر از مراقبان عضو خانواده سالمندان مبتلا به دمانس مراجعه کننده به درمانگاه مغز و اعصاب یکی از مراکز درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران و انجمن آلزايمر ايران با استفاده از نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند. داده‌ها به وسيله فرم مشخصات فردي، پرسشنامه استرس درک شده و فرم کوتاه سازگاري مذهبي جمع‌آوري و با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 16 و آزمون‌هاي آماري تي مستقل، آناليز واريانس يكطرفه و آزمون همبستگي پيرسون تحليل گرديد.

يافته ها: ميانگين و انحراف معيار استرس درک شده 5.86±30 (محدوده نمرات کسب شده 45-10 ) بود و 44% از مراقبان استرس درک شده بالایی داشتند. استرس درک شده با نحوه ارائه مراقبت ارتباط معني دار داشت (0.04p=). ميانگين و انحراف معيار سازگاري مذهبي مثبت 4.96±23.57 (دامنه نمرات کسب شده 28-7) و در مقياس سازگاري مذهبي منفي 2.29±8.82 (محدوده نمرات کسب شده 19-7) بدست آمد. سازگاري مذهبي مثبت در افراد با تحصيلات ديپلم و پايين تر بيشتر بود (0.02p=) و افرادي که داراي وضعيت اقتصادي ضعيفي بودند نمره سازگاري مذهبي منفي بالاتري کسب کردند(0.05p=). همبستگي معني دار آماری بين استرس درک شده و سازگاري مذهبي ]چه بطور مثبت (0.398p=، 0.085r=) و یا منفي (0.432p=، 0.079-r=)[ مشاهده نگرديد.

نتيجه گيري: يافته هاي پژوهش نشان گر درصد قابل توجهي  از استرس درک شده بالا در زنان مورد مطالعه بوده است که دارای سازگاری مذهبی مثبت و منفی مناسبی بعنوان استراتژی مقابله ای  با استرس بودند. گر چه ارتباط معنی دار آماری بین دو متغیر استرس درک شده و سازگاری مذهبی بدست نیامد، لیکن لزوم توجه گروه محققان و تيم سلامت بر شناسایی عوامل مرتبط با استرس درک شده این قشر از زنان جامعه بعنوان مراقبان سالمند مبتلا به دمانس، و طراحی برنامه های حمایتی جهت کاهش دادن آن در اين گروه از زنان و بویژه مراقبینی که به تنهایی از بیمار خود مراقبت می کنند را نمایان می سازد.

کلمات کلیدی:  مراقبان عضو خانواده، دمانس، استرس درک شده، سازگاري مذهبي، سلامت زنان