ارتباط بین حجم جاری، حداکثر فشار راه هوایی و فشارپلاتو با مرگ و میر بیماران تحت ونتیلاتور

لیلا صیادی* ، علی کریمی رزوه، سمیرا نوروز رجبی

مقدمه: با توجه به اهمیت پیاده سازی استراتژی­های حفاظتی ریه­ها به منظور پیشگیری از آسیب ریوی ناشی از ونتیلاتور و جلوگیری از مرگ بیماران، پایش وضعیت موجود مراکز درمانی از این نظر و ارتباط پارمترهای تنظیم شده بر ونتیلاتور و ارتباط آن با مرگ بیماران ضروری است. این مطالعه با هدف تعیین میزان حجم جاری، حداکثر فشار راه هوایی و فشارپلاتو تنظیم شده برای بیماران تحت ونتیلاتور و ارتباط آن با میزان مرگ و میر بیماران انجام شده است.

روش: این مطالعه یک مطالعه مقطعی است که در فاصله اردیبهشت ماه تا شهریور ماه 1398 در یکی بیمارستان­های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفت، میزان حجم جاری، فشار حداکثر، میزان فشار پلاتو، سایر متغیرهای تنظیم شده بر ونتیلاتور و نیز فشار خون سیستولیک و دیاستولیک 304 بیماران تحت ونتیلاتور  و نیز وضعیت بقای آنها مورد بررسی قرار گرفت. در بیمارانی که تحت تهویه مکانیکی و مد حجمی قرارگرفته بودند حجم جاری اولیه تنظیم‌شده بر روی دستگاه ونتیلاتور یادداشت می­گردید، سپس قد این بیماران اندازه‌گیری شده و به دنبال آن حجم جاری بر اساس فرمول استاندارد تعیین گردید.  داده­ها با استفاده از نرم افزار SPSS و با استفاده از آمار توصیفی و  نیز با استفاده از مدلسازی رگرسیونی لوجستیک (Logistic regression model) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: در کل 304 بیمار در این مطالعه وارد شدند که 236 نفر از آنها در بخش­های مراقبت ویژه و 68 نفر از آنها در بخش­های جنرال بستری بودند. میانگین حجم جاری تنظیم شده برای بیماران 472.91±32.13ml بود . میانگین فشار حداکثر و فشار پلاتو به ترتیبCmH2o 28.00±6.98  و 13.88±4.93 بود. 113 نفر از بیماران (2/37%)  نیز ضمن بستری فوت کرده بودند. نتایج نسبت شانس تعدیل شده مبتنی بر مدلسازی رگرسیونی لجستیک چند متغیره برای پیشگوهای مرگ و میر نشان داد که متغیرهای سن بیماران (OR=1.039 (1.019-1.059))، و بخش عمومی بیمارستان (در مقایسه با بخش ICU) (OR=10.341 (4.856-22.024)) و Peek Inspiratory Pressure (OR=1.069 (1.005-1.137)) رابطه مستقیم و معنی داری ( در همه موارد P<0.05) با مرگ و میر بیماران داشتند. اما  Plateau Pressure (OR=0.896 (0.820-0.979))، رابطه معکوس و معنی داری با پیامد مرگ و میر (P<0.05) داشت.

بحث و نتیجه گیری: با توجه به مرگ و میر بالا در بخش­های جنرال سیاستگذاری در خصوص افزایش تعداد تخت­های مراقبت ویژه و نیز راه اندازی تیم­های مراقبت از بیماران بدحال در بخش­های جنرال به منظور مشاوره و راهنمایی کارکنان درمانی باید مد نظر قرار گیرد.  پایش و کنترل پیاده سازی استراتژی­های حفاظتی ریه و اهمیت به کنترل فشارهای تنظیم شده بر دستگاه ونتیلاتور از مواردی است که باید در مراکز درمانی به منظور پیشگیری از آسیب­های ریوی و حفظ ایمنی بیمار در دستور کار قرار گیرد.

کلمات کلیدی: حجم جاری، فشار پلاتو، فشار حداکثر ، مرگ و میر