بررسی تاثیر آموزش و استفاده از قابلیت های برنامه گام شمار گوشی هوشمند بر رفتار نشسته و فعالیت بدنی در دانشجویان

رضا نگارنده^* ، عادل علی زاده، سریه پورتقی

مقدمه و هدف: رفتار نشسته و کم‌تحرکی عوامل خطر عمده‌ای برای ایجاد بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع 2، بیماری قلبی عروقی و تعدادی از سرطان‌ها هستند. مطالعات نشان می دهد حدود نیمی از دانشجویان فعالیت بدنی کافی ندارند. استفاده از برنامه هایی مانند گام شمار می توانند جهت نظارت بر خود مورد استفاده قرارگرفته و درنتیجه باعث بهبود سطح فعالیت بدنی و رفتار نشسته شوند با این حال به نظر می­رسد مداخلات چند جزئی که برنامه های گوشی همراه را با دیگر راهبردهای مداخله ای ترکیب می کنند اثربخش تر از مداخله مبتنی بر برنامه به تنهایی باشند بنابراین این مطالعه با هدف تعیین تأثیر آموزش و استفاده از قابلیت های برنامه گام شمار گوشی هوشمند بر رفتار نشسته و فعالیت بدنی در دانشجویان انجام شده است.

روش کار: این پژوهش از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی شده است که شرکت کنندگان آن دانشجویان دانشکده های غیرعلوم پزشکی دانشگاه تهران هستند. در این مطالعه 103 دانشجو به صورت نمونه گیری مستمر و براساس معیارهای ورود، وارد مطالعه شده و به صورت تخصیص تصادفی طبقه بندی شده در گروه مداخله (53 نفر) یا کنترل (50 نفر) قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه های مشخصات دموگرافیک، رفتار نشسته نوجوانان و پرسش نامه بین المللی فعالیت بدنی بود. در حالی که گروه کنترل هیچ مداخله ای را دریافت نکرد، به افراد قرار گرفته در گروه آزمون در طی مداخله (4 هفته) بصورت روزانه و براساس سازه های تئوری انگیزش محافظت پیام کوتاه با محتوای انگیزشی و آگاهی بخشی ارسال شد و همچنین برنامه گام شمار Samsung Health بر روی گوشی هوشمند افراد نصب شده و اطلاعات لازم در مورد قابلیت های آن (شمارش گام ها، تنظیم هدف و ایجاد چالش) به افراد داده شد. پرسش نامه ها به صورت خودگزارشی در دو مرحله پیش از انجام مداخله و 40 روز پس از پایان آن توسط نمونه ها تکمیل گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 26 تحلیل شد.

یافته ها: داده های 85 شرکت کننده ( 43 نفر گروه مداخله و 42 نفر گروه کنترل) تحلیل شد. تفاضل نمرات قبل و بعد رفتار نشسته در دو گروه با آزمون تی مستقل تحلیل شد و اختلاف معنی داری وجود نداشت (p= 0/72). تفاضل نمرات قبل و بعد فعالیت بدنی در دو گروه با آزمون من- ویتنی یو تفاوت آماری معنی داری را نشان نداد (p= 0/90).

نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که آموزش و استفاده از قابلیت های برنامه گام شمار گوشی هوشمند بر رفتار نشسته و فعالیت بدنی دانشجویان موثر نبوده است.

کلمات کلیدی: آموزش، گام شمار، سرویس پیام کوتاه، رفتار نشسته، فعالیت بدنی، دانشجویان.