مقایسه تاثیر دهانشویه با آب سرد همراه منتول و گیاه اسفرزه بر تسکین تشنگی و خشکی دهان بیماران بستری در بخش­های مراقبت ویژه

نویسندگان: لیلا صیادی^*، ابراهیم خادم، الناز نصیری، محمد تقی بیک محمدی

چکیده

زمینه: تشنگی یا احساس خشکی در دهان و گلو یکی از مشکلات مطرح در بیماری­های مختلف از جمله بیماران بستری در بخش­های مراقبت ویژه می­باشد که برطرف نشدن آن می­تواند با مشکلات و عوارض متعددی همراه باشد. در نظر گرفتن این مشکل و اتخاذ راهکارهای طبی و سنتی به منظور برطرف کردن این مشکل از جمله مواردی است که جای تحقیق دارد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر دهانشویه اسفرزه و دهانشویه آب سرد و منتول بر تسکین تشنگی و خشکی دهان بیماران بستری در بخش­های مراقبت ویژه انجام گرفت. 

روش: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی سه گروهی است که در آن 132 بیمار بستری در بخش­های مراقبت ویژه داخلی و جراحی بیمارستان­های شریعتی و امام خمینی (ره) در آن مشارکت داشتند. بیماران به روش بلوک بندی تصادفی جایگشتی به سه گروه دهانشویه با اسفرزه (44 نفر)، دهانشویه با آب سرد و منتول(44 نفر)، و کنترل(44 نفر) تخصیص یافتند. دهانشویه در هر دو گروه مداخله در دو نوبت و به فاصله حداقل 30 دقیقه انجام شد. شدت تشنگی، دیسترس تشنگی، و خشکی دهان بیماران قبل و بعد از هر نوبت دهانشویه با استفاده از معیار نمره دهی عددی از صفر تا ده مورد بررسی قرار گرفت. همچنین اطلاعات دموگرافیک و بالینی بیماران از پرونده آنها ثبت گردید. تجزیه وتحلیل داده­ها با استفاده از آزمون­های نانپارامتریک کای دو، ویلکاکسون و کروسکال والیس انجام گردید و مقدار P <  0/05  معنی دار در نظر گرفته شد.

یافته ها: نتایج نشان داد که در دو گروه دهانشویه با اسفرزه و دهانشویه با آب سرد و منتول شدت تشنگی، دیسترس و خشکی دهان کاهش یافته بود و این اختلاف معنی دار بود. طی دو نوبت دهانشویه میانگین شدت تشنگی در گروه اسفرزه از 8/45  به 4/95 رسیده بود، در حالیکه در گروه آب سرد و منتول میانگین تشنگی از 8/36 به 6/61 رسیده بود. همچنین دیسترس تشنگی در گروه اسفرزه از 8/43 در نوبت اول به 4/95 رسیده بود. در حالیکه در گروه آب سرد و منتول دیسترس تشنگی از 8/41 به 6/56 رسیده بود. به عبارتی شدت و دیسترس تشنگی در گروه دهانشویه اسفرزه نسبت به گروه آب سرد و منتول به طرز معنی داری کاهش یافته بود. خشکی دهان در دو نوبت دهانشویه در هر دو گروه کاهش یافته بود و اختلاف آماری معنی داری بین این دو گروه وجود نداشت.

نتیجه: دهانشویه اسفرزه و دهانشویه آب سرد و منتول بر تسکین تشنگی و خشکی دهان بیماران بستری در بخش­های مراقبت ویژه موثر است. آموزش پرستاران در زمینه بررسی و تسکین تشنگی بیماران و نیز اتخاذ راهکارهایی توسط سیاستگذران سلامت و اساتید طب سنتی در جهت تولید و توزیع این فراورده در مراکز درمانی می­تواند به شناسایی و رفع این مشکل کمک کند. 

کلمات کلیدی: تشنگی، خشکی دهان، اسفرزه، منتول، بخش مراقبت ویژه