بررسی تاثیر آموزش به بیمار  بر اساس شاخص سواد سلامت  بر تبعیت دارویی  و کنترل فشار خون در سالمندان مبتلا به پرفشاری خون اولیه: کارآزمایی بالینی تصادفی شده

نویسندگان: فرزانه دلاور، شهزاد پاشایی پور، رضا نگارنده^*

چکیده

زمینه: ناکافی بودن سواد سلامت می‌تواند تاثیر آموزش خود مدیریتی را بر تبعیت دارویی و کنترل فشار‌خون محدود سازد. هدف این مطالعه تعیین تأثیر آموزش مبتني بر شاخص سواد سلامت بر تبعیت دارویی و کنترل فشار‌خون در سالمندان مبتلا به پرفشاری‌خون اولیه می‌باشد.

روش: در این مطالعه کار‌آزمایی‌بالینی تصادفی شده که در بیمارستان‌ دکتر فیاض بخش تهران در سال 1396 انجام شد،  118 سالمند مبتلا به پر‌فشاری‌خون اولیه کنترل‌نشده با سطح سواد سلامت ناکافی، به روش تخصیص تصادفی بلوکی در دو گروه مداخله و کنترل (59 نفر در هر گروه) قرار گرفتند. آموزش خود مدیریتی در 2 جلسه حضوری و 4 گفتگوی تلفنی صورت گرفت. تبعیت دارویی سالمندان با ابزار تبعیت دارویی موریسکی و فشار‌خون افراد با کمک دستگاه اندازه‌گیری فشار‌خون Reisterدر دو گروه و طی دو نوبت پیش از مداخله و  15 روز پس از اتمام مداخله بررسی شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون‌های آماری تی مستقل، دقیق فیشر، مجذور کای  و من ویتنی یو تست در بسته نرم افزاریSPSS  نسخه 16 تحلیل  شد.

یافته‌ها: در‌حالی‌که دو گروه‌ از ‌نظر ویژگی های جمعیت شناختی، بیماری و وضعیت تبعیت دارویی در پیش‌آزمون همگن بودند، در پس‌آزمون تبعیت دارویی در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل بهتر بود (P=0/002). به گونه ای که در گروه مداخله تعداد افراد با تبعیت ضعیف از %87/6 به 50% و در گروه کنترل از %82/8 به 79/3% کاهش یافت.اما بر اساس آزمون دقیق فیشر تغییرات ایجاد شده در نسبت فشار‌خون کنترل شده سیستول (P=0/452) و دیاستول (P=0/351) در دو گروه مداخله و کنترل معنی‌دار نشد. 

نتیجه‌گیری: آموزش خودمدیریتی بر اساس معیارهای شاخص سواد سلامت، منجر به بهبود تبعیت دارویی در سالمندان مبتلا به پر‌فشاری‌خون اولیه شد، اما نتوانست در کنترل پر‌فشاری‌خون موثر باشد. لذا انجام مطالعاتی با طول مداخله و دوره پیگیری طولانی تر توصیه می شود.

کلید واژه‌ها: آموزش به بیمار، شاخص سواد سلامت، تبعیت دارویی، پر‌فشاری‌خون اولیه